Czas społecznej kwarantanny jest trudny dla wszystkich. Dzieci, mimo relatywnie mniejszego ryzyka zachorowania, również odczuły na sobie pewne znaczące zmiany. Ograniczenie możliwości spotykania się z rówieśnikami, także w szkole czy przedszkolu może być dla nich mało zrozumiałe. Pewne rutyny ich codziennego życia zostały zachwiane, co może powodować w nich strach i lęk. Zajęcia szkolne zaczęły odbywać się z domu i często wiązały się z przeciążeniem zadaniami i obowiązkami. Ponadto dzieci doskonale wyczuwają stany emocjonalne dorosłych, także te negatywne, więc szybko zorientują się, że sytuacja nie jest całkiem normalna a wręcz zła, zwłaszcza jeśli nas jako rodziców pandemia dotknęła od strony ekonomicznej, zdrowotnej czy po prostu też nas przeciążyła.

 

ZACZNIJ OD SIEBIE!

Zanim przejdziemy do kwestii dzieci, zacznijmy od tego, że dorośli w związku z pandemią również przeżywają różne stany emocjonalne, niekoniecznie przyjemne i niekoniecznie takie które rozumieją. Pamiętaj, że masz prawo do tego, żeby sam sobie nie do końca radzić z sytuacją, zwłaszcza, że nie ma ona precedensu w historii twojego życia. Pamiętaj, że żeby pomóc komuś innemu musisz najpierw zaopiekować się sobą. Mamy prawo nie wiedzieć, potrzeba nam więc tolerancji dla niewiedzy i akceptacji tego stanu.

Żeby jednak sensownie wspierać nasze dzieci, musimy najpierw sami dobrze zrozumieć sytuację i umieć podchodzić do niej ze spokojem. Edukujmy się więc i korzystajmy ze wsparcia (informacyjnego i emocjonalnego) ze strony innych – bliskich i profesjonalistów. Zwłaszcza jeśli ewidentnie czujemy, że nie radzimy sobie z sytuacją albo z opieką nad naszymi dziećmi, powinniśmy bez cienia zażenowania skorzystać z pomocy psychologa czy pedagoga. 

 

MÓW SZCZERZE O SYTUACJI

W kontakcie z dzieckiem ważne jest by nie ukrywać przed nim faktów i rozmawiać w adekwatny sposób, dostosowany do jego wieku i tego jak do tej pory dziecko radziło sobie z negatywnymi emocjami (np. czy potrzebuje rozmowy, czy skupienia się na swoich zadaniach czy też otrzymania troski i rozładowania emocji). Należy sprawdzić jak obecna sytuacja wpływa na dziecko, jakie emocje i odczucia w nim wywołuje czy są one zbliżone do naszych czy może całkiem inne. Mogą się ujawnić tutaj bardzo różne reakcje, każdy bowiem w inny sposób przeżywa daną sytuację: lęk, niepokój, złość, ale też ciekawość czy zadowolenie z jakichś aspektów sytuacji. Miejmy też świadomość, że dzieci mogą przeżywać emocje, których nie będą potrafiły nazwać. 

Ważne jest by zweryfikować co dziecko już wie i rozumie, a jak dużo jeszcze trzeba mu wyjaśnić i jakie informacje dostarczyć. Część dzieci bowiem, zwłaszcza starszych, będzie poszukiwać wiedzy na własną rękę, a jak zapewne zdajesz sobie sprawę samodzielne przeszukiwanie internetu czy poleganie tylko na informacjach od rówieśników może zakończyć się znalezieniem masy sprzecznych, nieprawdziwych, czasem absurdalnych informacji, a niekiedy wzmóc jeszcze ponad potrzebę lęk i poczucie zagrożenia.  Aby tego uniknąć znajdź dla swojej pociechy różnego rodzaju dostępne w sieci materiały, prezentacje, plansze, obrazki, filmy na temat koronawirusa przeznaczone dla dzieci i dostosowane do jej poziomu rozwoju. Staraj się jednak by tych treści było w domu z rozsądnym umiarem. Ustal przedział czasu, w którym temat jest analizowany np. 20 minut dziennie i staraj się nie poświęcać mu więcej czasu. Jednocześnie szanuj wszystkie pytania swojego dziecka, nawet te najbardziej dziwaczne i staraj się na nie odpowiedzieć.

I na koniec bardzo ważne! Rozmawiaj z dzieckiem tylko wtedy, kiedy jesteś w stanie utrzymać względny spokój i opanowanie. Jeśli akurat dopadł cię silny lęk lub niepewność, to dziecko zamiast dowiedzieć się od ciebie czegoś więcej, przejmie te emocje.

 

POMÓŻ ROZŁADOWAĆ EMOCJE i ZADBAJ O NOWE RUTYNY 

Zachęcaj dzieci by rozładowywały swoje negatywne emocje w kreatywny sposób: rysowanie, malowanie, śpiewanie, taniec lub inne ulubione zajęcie, a my jako Rodzice dołączmy do nich i zróbmy coś wspólnie! W grę wchodzi także np. wirtualny spacer po muzeum czy galerii, wspólne gotowanie, stworzenie drzewa genealogicznego czy napisanie listu do kogoś z dalszej rodziny.

Bądź dostępny kiedy dzieci potrzebują twojego wsparcia. Staraj się uważnie obserwować zachowanie swojej pociechy i “wyczuć” co aktualnie ją trapi. Pamiętaj, że dziecko może często mieć z czymś problem, coś przeżywać, a nie do końca zdawać sobie z tego sprawę lub nie chcieć o tym powiedzieć. Mów również otwarcie o swoich uczuciach, także tych trudnych. W ten sposób nauczysz dziecko, że strach, złość, frustracja czy bezradność są normalnymi, ludzkimi stanami i w ten sposób oswoisz je i uczynisz z nich coś normalnego.

Pomóż też dziecku dostrzegać jasne i pozytywne strony obecnej sytuacji. W każdej sytuacji da się znaleźć zarówno dobre, jak i złe aspekty, więc możesz wykorzystać obecną sytuację jako sposób rozwijania u twojego dziecka optymizmu.

Zadbaj o rutynę, która daje dzieciom poczucie bezpieczeństwa. Stwórz nowy harmonogram dnia na czas, gdy dzieci nie chodzą do szkoły. Zmień zasady np. odnośnie używania elektroniki w domu. Ze względu na to, że przez Internet mają możliwość komunikacji z  innymi, jeżeli odbierzemy im dostęp do telefonu czy komputera, to pozbawimy ich również niemal całkowicie kontaktu z rówieśnikami, a tym samym tego ważnego elementu życia. Jednocześnie nadal musimy mieć wgląd w to czy te kanały komunikacji używane są w sposób odpowiedni i bezpieczny.

Starajmy się też nie obciążać starszego rodzeństwa opieką nad młodszym. 

 

UCZ PRZESTRZEGANIA ZASAD BEZPIECZEŃSTWA

Aby zniwelować ryzyko zakażenia oraz ograniczyć rozprzestrzenianie się wirusa musimy przestrzegać tylko kilku prostych zasad: myć często ręce, nie wkładać nieumytych rąk do ust, nosa ani oczu, zachowywać dystans społeczny min. 2 m (zwłaszcza od osób obcych i w przestrzeni publicznej), a jeśli nie jest to możliwe, zasłaniać usta i nos (najlepiej za pomocą maseczki). Można odnieść wrażenie, że coraz większa liczba dorosłych ma problem z przestrzeganiem tych zasad, ale nie pozwól, aby twoje dziecko poszło w ich ślady!

Aby Twoje dziecko również stosowało się do tych zasad musi przede wszystkim je znać, a w dalszej kolejności rozumieć dlaczego są one ważne, widzieć, że ty jako jego rodzic je stosujesz oraz być chwalone (a czasem nawet nagradzane) za ich spełnianie. Zadbaj więc, aby w czasie pandemii twoje dziecko było nie tylko bezpieczne i nie stwarzało zagrożenia dla innych, ale i aby uczyło się dyscypliny i postawy obywatelskiej. Postaraj się, na ile to możliwe dołączyć do tych rutyn element zabawy. Może być nim np. fakt, że w różnych punktach handlowych dozowniki z żelem dezynfekcyjnym mają różny wygląd i korzystanie z każdego z nich może być dla dziecka czymś nowym oraz ciekawym.

 

Siłą rzeczy w krótkim artykule nie da się zawrzeć szczegółowych wskazówek dotyczących omawianych kwestii ani odpowiedzieć na wszystkie pytania czy wątpliwości, jednak celem tego artykułu było przede wszystkim nakreślić ogólne kierunki myślenia i działania i w ten sposób pomóc jakoś w opanowaniu sytuacji.

 

grafika pochodzi ze strony: www.freepik.com/vectors/kids’>Kids vector created by nizovatina – www.freepik.com